Meimaand orchideeënmaand
Bericht uitgegeven door Werkgroep Europese Orchideeën op maandag 27 mei 2013
De komende maanden zullen diverse orchideeën in bloei komen. Omdat de bloei van veel planten met circa twee weken vertraagd is vergeleken met de afgelopen jaren, zullen we ook nog even kunnen genieten van soorten die normaalgesproken alleen in mei te zien zijn. Maar waar staan welke soorten, en hoe herken je ze?
Normaliter zouden er nu al volop bloeiende orchideeën gemeld zijn. Doordat de natuur dit jaar met circa twee weken is vertraagd, kunnen we deze mei langer genieten van vroegbloeiende soorten. Net als in 2012 werd dit jaar de eerste bloeiende orchidee gezien op Vlieland. Het ging om Kleine keverorchis (Neottia cordata) een kleine onopvallende soort die alleen op enkele Waddeneilanden voorkomt. Welke orchideeën bloeien er de komende tijd?
De orchideeën van de maand mei
Mei wordt gekenmerkt door een aantal zeer aantrekkelijke soorten. We hebben een selectie van deze soorten voor je ingedeeld op regio’s. En…omdat de planten later bloeien dan voorgaande jaren, kunnen we nog tot in juni genieten van orchideeën die normaliter alleen in mei bloeien. Tot slot geven we suggesties over waar je zelf diverse soorten kunt bewonderen.
Kust en Wadden
Langs de gehele kust is in mei Harlekijn (Anacamptis morio) te vinden. Een soort die in het kustgebied relatief klein blijft. De soort is te herkennen aan de karakteristieke bloemen. De kroonbladen (deze vormen samen een ‘helmpje’) bevatten zowel aan de binnen- als buitenzijde groene of groenachtige nerven. In het Engels heet de soort dan ook ‘Green-winged Orchid’. De soort kent een brede variatie in bloemkleur die loopt van geheel wit, rose tot paars. Hoewel de soort langs de gehele kustlijn van Nederland kan worden aangetroffen liggen de echte hotspots in Zeeland en op de Waddeneilanden Texel en Terschelling. Wil je ook orchideeën als Harlekijn zien op Texel? Geef je dan op voor een excursie.
Binnenland
In het binnenland bloeit een orchidee die haar naam eer aan doet. De wetenschappelijke naam van Brede orchis (Dactylorhiza majalis subsp. majalis) betekent: ‘in mei bloeiend’. Het is de vroegstbloeiende Dactylorhiza-soort van Nederland en België. De orchidee is te herkennen aan de brede en gevlekte bladen: let op, er komen ook ongevlekte planten voor! Brede orchis wordt vaak verward met de Rietorchis, daarom hieronder een korte opsomming van de verschillen.
| Brede orchis | Rietorchis | |
| Bloeitijd | Eind april/begin mei – eind mei | Eind mei – eind juni |
| Bevlekking blad | Gevulde vlekken variërend in grootte | Ringvormige vlekken als patroon van een jaguar |
Waar kun je Brede orchis nog vinden? Helaas zijn de bekende plekken veelal niet vrij toegankelijk. De soort is gebonden aan zogenaamde Dotterbloemhooilanden. Een kwetsbaar en zeldzaam vegetatietype. Maar….buiten natuurgebieden is de soort soms te vinden in speciaal aangelegde stadsparken. Het loont dus om de komende tijd op te letten!
Zuid-Limburg
In Zuid-Limburg zijn in mei diverse soorten te vinden. Vier soorten die je in Zuid-Limburg veel aan kan treffen hebben wij alvast voor je geselecteerd: Mannetjesorchis (Orchis mascula), Grote keverorchis (Neottia ovata), Purperorchis (Orchis purpura) en Soldaatje (Orchis militaris). Mannetjesorchis bijt de spits af van het trio, gevolgd door Purperorchis, Grote keverorchis en Soldaatje. De sterk gelijkende soorten zijn in onderstaand overzicht opgenomen.
| Mannetjesorchis | Purperorchis | Soldaatje | |
| Bloeitijd | Vanaf eind april | Vanaf begin mei | Vanaf midden mei |
| Bevlekking blad | Grote gevulde vlekken | Geen | Geen |
| Vorm van de bloem | Bloem niet als een figuurtje | Figuurtje met ‘pofbroek’ | Figuurtje met langgerekte romp |
Wil je ook de Zuid-Limburgse orchideeën komen bewonderen? Dat kan: Staatsbosbeheer heeft een speciale heemtuin aangelegd in het Gerendal waar nagenoeg alle soorten zijn te vinden. De toegang is geheel gratis.
Tekst en foto’s: Mark Meijrink, Werkgroep Europese Orchideeën
